Het rapen van kievitseieren kunnen de Friezen voorlopig wel vergeten

Onderzoek door vogelonderzoekbureau Sovon toont aan dat de stand van de kievit in Fryslân ongunstig is. In officiële termen: de kievit bevindt zich in een ongunstige staat van instandhouding. Sovon onderzocht verschillende zaken die van invloed zijn op de kievitstand. Hierbij gaat het onder andere om het aantal kieviten dat broedt, de beschikbare habitat (leefgebied) en de verspreiding. Daarnaast is onder meer gekeken naar het nestsucces, kans op herleg en de overleving van kuikens. De vogelonderzoekers concluderen dat de stand van de kievit in de periode 2003-2014 gemiddeld met 2,8 % per jaar achteruit ging. En dat het leefgebied en de verspreiding van de vogel afneemt. Dit onderzoek werd in opdracht van de provincie Fryslân verricht en was nodig naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State begin 2015. Het college van gedeputeerde staten neemt begin 2016 officieel een besluit op bezwaar in het kader van deze uitspraak. Ze betrekt daarbij het Sovon-rapport. In deze uitspraak werd de ontheffing die de provincie afgaf voor het rapen van kievitseieren in de periode 2013-2015 beoordeeld. De Raad vond dat eerst voldoende onderbouwd moest worden hoe het met de kievitstand gaat. Volgens de RvS heeft het Friese college van Gedeputeerde staten bij het verlenen van een ontheffing niet voldoende onderzocht of de Friese kievitenpopulatie zich in een "gunstige staat van instandhouding bevindt".

Bronnen:
RTV Noord-Oost Friesland, 18-12-15
http://www.rtvnof.nl/sovon-onderzoek-laat-lage-kievitstand-zien/
Nu.nl
http://www.nu.nl/binnenland/3972297/rapen-kievitseieren-in-friesland-ve…

Henk Tennekes

di, 16/02/2016 - 17:14

De Vogelbescherming heeft eind januari 2016 vragen en antwoorden over de kievit gepubliceerd. Ik doe een greep.
1. Hoe gaat het met de kievit in Nederland?
Slecht. Vanaf halverwege de jaren 90 neemt het aantal broedende kieviten in ons land in rap tempo af. Tegenwoordig zelfs met bijna 5 procent per jaar. Er moet wat gebeuren om het tij te keren.
2. Gaat de kievit overal even hard achteruit?
Er zijn duidelijk verschillen per fysisch-geografische regio te zien in onderstaande grafiek van Sovon over de periode 2005 – 2014. De achteruitgang in het rivierengebied is het grootst.
3. Gaat alleen de kievit achteruit?
De kievit is niet de enige soort uit het agrarisch gebied waar het slecht mee gaat. Dit geldt voor bijna alle weide- en akkervogels, maar ook andere soortgroepen zoals vlinders.
4. Hoe gaat het internationaal met de kievit?
De kievit gaat ook op Europese schaal achteruit: 30-49% in 27 jaar (3 kievitgeneraties). Op de meest recente Europese Rode Lijst (IUCN) is de beschermingsstatus daarom in 2015 veranderd van ‘least concern’ in ‘near threatened’.
7. Wat is goed kievitland?
De kievit wil over een gewas heen kunnen kijken. In de broedtijd moet dat dus laag genoeg blijven. Goed kievitgrasland is vochtig, waardoor de vegetatie langzaam groeit. Ook zijn in vochtig land regenwormen goed bereikbaar. Insecten zijn in de eerste weken het hoofdvoedsel voor de kuikens. De kuikens worden niet door hun
ouders gevoerd. Voor kuikens is een grote insectenrijkdom een ‘must’.
8. Wat is de sleutel voor verbetering? Diverse analyses in de afgelopen jaren laten zien dat de kuikenoverleving, net als bij veel andere steltlopers, onvoldoende is om de sterfte te compenseren.

De gekozen vragen worden allemaal juist beantwoord, maar de Vogelbescherming komt er niet op te melden, zelfs niet in een bijzin, dat het oppervlaktewater sinds 2004 wordt verontreinigd met het insecticide imidacloprid, waardoor heel veel insecten chronisch worden blootgesteld aan een zeer giftige stof. En er zijn overtuigende aanwijzingen dat een ware slachting heeft plaatsgevonden in de insectenwereld sinds het gebruik van imadacloprid vanaf de jaren 1990. Tenminste 2/3 van de loopkevers zijn verdwenen (gegevens NP Dwingelderveld) en entomologen uit Krefeld stelden in 2013 een onrustbarende achteruitgang van vliegende insecten vast (80%). Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de achteruitgang het grootst is in rivierenland. kievit kuikens vinden domweg geen insecten meer. Lees nu de verklaringen van de Vogelbescherming:

5. Welke factoren spelen bij de achteruitgang van de kievit?
Predatie door roofdieren zoals vossen, marterachtigen, kraaien en buizerds wordt vaak als eerste oorzaak genoemd. Uit onderzoek (Teunissen et al. 2005) blijkt echter dat predatie de sterke afname van weidevogels niet volledig verklaart. Het onderzoek is samengevat in de Weidevogelbalans 2013. Kanttekening bij de Weidevogelbalans is dat de resultaten gebaseerd zijn op nesten die actief beschermd worden. Nestbezoeken van beschermers werken echter ook predatie in de hand.
Landbouwkundige bewerkingen. Vroeg en grootschalig maaien, verdroging van de grond door ontwatering en veelvuldig bewerken van akkers en weilanden in de broedtijd zijn belangrijke verliesoorzaken, die ook de kans op predatie verhogen.
Jacht. De kievit mag in een zestal Europese landen nog worden bejaagd, waaronder voor Nederlandse kieviten relevante land als Frankrijk. Zeker bij een langlevende soort als de kievit kan jacht van invloed zijn op de overleving van adulte vogels en vliegvlugge jongen. Uit het Sovon-rapport voor de provincie Friesland kan worden opgemaakt dat de achteruitgang door jacht in Frankrijk mogelijk significant aan het dalen is.
Areaalvermindering. Doordat er steeds meer bebouwing in Nederland is, neemt het oppervlak van geschikt broedgebied langzaam af.

Wie is er gebaat bij dergelijke voorlichting, die voorbijgaat aan een belangrijke oorzaak van insecten schaarste? U mag drie keer raden. Misschien is ergens een subsidiekraan opengedraaid.