De Europese Commissie heeft wederom een voorstel gedaan voor een verlenging van de Europese toelating van glyfosaat, de werkzame stof in het onkruidbestrijdingsmiddel RoundUp. In het nieuwe voorstel wordt de toelating met maximaal 2 jaar verlengd tot het Europese agentschap voor chemie (ECHA) een nieuwe veiligheidsbeoordeling heeft afgerond. Het ECHA is momenteel bezig met een beoordeling van glyfosaat en verwacht die studie in de loop van 2017 af te ronden.

De veiligheid van glyfosaat staat ter discussie. Een eventueel verbod op glyfosaat in de landbouw is slecht voor landbouw en milieu, zegt Corné Kempenaar, senior onderzoeker agrosysteemkunde in Wageningen. Toxicoloog Henk Tennekes wil af van alle chemische bestrijdingsmiddelen. Lees de tegenovergestelde visies van de deskundigen in de bijgevoegde editie van het Chemisch Weekblad.

De Snotolf (Cyclopterus lumpus) is een Noordwest-Europese vissoort die vanaf de Noordzee en Atlantische oceaan in de winter voor de voortplanting naar de ondiepe wateren trekt. Een aantal van deze dieren trekt naar de ondiepe wateren van de Zeeuwse kust. Het aantal waarnemingen van volwassen Snotolven die naar de Zeeuwse Delta trekken is echter de laatste jaren gestaag afgenomen. Ook de afgelopen winter hebben opmerkelijk weinig sportduikers waarnemingen van deze prachtige vis en hun einesten in het Grevelingenmeer gemeld.

De legselgrootte van koolmees (Parus major) en pimpelmees (Cyanistes caeruleus, vroeger Parus caeruleus) was in 2015 zeer klein; het ging om de kleinste legsels in de laatste 35 jaar! Beide soorten legden ongeveer één ei minder dan het langjarig gemiddelde: de koolmees gemiddeld 7,3 eieren tegen 8,5 eieren normaal (-14%) en de pimpelmees 9,2 tegen 10,2 eieren (-10%). Deze vermindering van de legselgrootte is al sinds 2010 een opvallend fenomeen.

De toxicoloog Henk Tennekes waarschuwde in 2010 met zijn boek "The Systemic Insecticides: A Disaster in the Making" dat de oppervlaktewaterverontreiniging met het neonicotinoïde insecticide imidacloprid insecten zou uitroeien. Zijn waarschuwing is helaas werkelijkheid geworden. De vlinderstand gaat sinds de invoering van neonicotinoïden in de jaren 1990 dramatisch achteruit. De cijfers zijn catastrofaal. In de eerste maanden van 2016 zijn er 45 procent minder vlinders geteld dan vorig jaar. Ten opzichte van 2014 zijn het er zelfs 65 procent minder. Natuurkenners maken zich zorgen.

De Europese Commissie heeft de stemming over de vergunning voor de omstreden pesticide glyfosaat opnieuw uitgesteld. Er bleek geen meerderheid te zijn bij de Europese lidstaten om het gebruik van glyfosaat nog negen jaar langer toe te staan. Glyfosaat wordt vooral in de landbouw gebruikt, maar het zou ook de oorzaak zijn van hormoonverstoring en vruchtbaarheidsproblemen bij mens en dier. De Europese Commissie wilde de pesticide oorspronkelijk een goedkeuring voor de volgende vijftien jaar geven.

Spreeuwen zag je altijd wel, vertelt Koos Dijksterhuis in de inleiding van zijn boek De spreeuw (Sturnus vulgaris). Je ging op vogelexcursie, zelfs door een „jong productiebos op een regenachtige novembermiddag”, en dan waren ze er. En nu veel minder. Spreeuwen horen bij de verliezers onder de huis-tuin- en keukenvogels van Nederland. Eind jaren zeventig waren er 750.000 à 1,3 miljoen broedparen, nu nog 170.000 à 300.000, legt Dijksterhuis uit. De natuurjournalist en -schrijver koos die spreeuw-in-de-verdrukking tot onderwerp van zijn boek.

Het middel is de bestseller van de agrogigant Monsanto: goed voor miljarden omzet, mede doordat het buiten Europa wordt verkocht in combinatie met genetisch veranderde soja en mais die resistent is gemaakt (“Roundup Ready”) tegen het landbouwgif. In maart 2015 ontstaat een PR-crisis van existentiële aard, als IARC, de onderzoeksarm van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), een rapport uitbrengt dat het verdienmodel op z’n kop dreigt te zetten: glyfosaat, hoofdingrediënt van Roundup, veroorzaakt waarschijnlijk kanker bij mensen.

Het kwam als een geschenk uit de hemel: in de week dat de EU een besluit moet nemen over de voortzetting van de toelating van glyfosaat - wereldwijd de meestgebruikte onkruidverdelger - oordeelde een VN-panel dat het onwaarschijnlijk is dat de hoeveelheden die de mens ervan binnenkrijgt kankerverwekkend zijn. Dat oordeel verraste, want vorig jaar had het Internationale Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) juist geconcludeerd dat glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend is. Er zit geen spanning tussen die twee oordelen, haastten beide organisaties zich te verklaren.

Al vele jaren worden er in Gaasterland lelies geteeld. Koos van der Avoird uit Lemmer is een grote teler die verschillende percelen in gebruik heeft. Waarom in Gaasterland? ,,Daar is de zuurgraad van de grond heel laag. Veel lager dan bij voorbeeld in de Noordoostpolder. En dat maakt die grond hier heel geschikt voor bepaalde soorten lelies’’, zo vertelde hij tijdens een praatavond over lelieteelt in Wijckel. Dorpsbelang merkte dat er veel vragen leven onder de bevolking en riep de hele regio op vragen te stellen en mee te praten.